Σάββατο, Μαρτίου 10, 2018

Με οδηγό το παλιό καλό νουάρ μυθιστόρημα


Πολιτικό θρίλερ και υπαρξιακό νουάρ στο Hotel Phidias

Έφη Γιαννοπούλου
Πηγή: epohi.gr

getimage-php
Ο εικοστός αιώνας είδε το αστυνομικό μυθιστόρημα να εξελίσσεται και από παραλογοτεχνικό είδος να μετατρέπεται, κυρίως από τα μέσα του αιώνα και μετά, στο κατεξοχήν κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα της εποχής μας. Άρρηκτα συνδεδεμένο με την αστική ζωή, το αστυνομικό μυθιστόρημα, ακόμη περισσότερο το υποείδος που συνήθως αποκαλούμε νουάρ, αντιμετωπίζει την πόλη ως μια σκηνή εγκλήματος, ενώ πρώτος ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, το 1930, θα στρέψει το ενδιαφέρον του στη μορφή του ντετέκτιβ για να τον αναδείξει ως μια προνομιακή εκδοχή του flaneur, του νεωτερικού ήρωα της αστικής κοινωνίας. Στη νουάρ εκδοχή του, το αστυνομικό μυθιστόρημα απομακρύνεται από το μοντέλο της απλής εξιχνίασης ενός εγκλήματος για να προχωρήσει σε μια ανατομία της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας, να αποκαλύψει την πολιτική διαφθορά, να ασκήσει κριτική στο κατεστημένο και στο «σύστημα». Στον ισπανόφωνο κόσμο κυρίως αλλά και αλλού, αντλεί υλικό από την πρόσφατη και συχνά ταραγμένη πολιτική ιστορία, πετυχαίνοντας να αφουγκραστεί τις πολιτικές, οικονομικές και πολιτισμικές κρίσεις των δυτικών κοινωνιών.
Στο σύγχρονο νουάρ οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ καλών και κακών θαμπώνουν, ενώ διαμορφώνονται ποικίλες τυπολογίες για τη θέση του κεντρικού ήρωα, που δεν περιορίζεται πια στον παραδοσιακό ντετέκτιβ του κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος. «Δεν υπάρχουν αθώοι. Υπάρχουν, ωστόσο, διαφορετικοί βαθμοί υπαιτιότητας», γράφει ο Στιγκ Λάρσον στο «Κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά». Ο Θάνος Αποστολίδης, πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος «Ο ελέφαντας του Hotel Phidias», πράγματι, δεν είναι ακριβώς αθώος. Συγγραφέας και καθηγητής σε ένα σχολείο κοντά στις φυλακές Κορυδαλλού, άρτι χωρισμένος, με τη μητέρα του άρρωστη με καρκίνο, βρίσκεται σε μια κατάσταση βαθιάς υπαρξιακής κρίσης την ίδια στιγμή που η χώρα βυθίζεται στη δική της πολλαπλή –οικονομική, πολιτική, κοινωνική– κρίση. Βρισκόμαστε στο 2012. Αναζητώντας μια διέξοδο από τη μικροαστική ζωή του και τα ναυάγιά της, επιθυμώντας λίγα εύκολα χρήματα και τη δυνατότητα ενός ταξιδιού στην Αφρική, στη χώρα των ελεφάντων, ο Αποστολίδης θα βρεθεί μπλεγμένος σε μια απόδραση από τις φυλακές Κορυδαλλού που θα καταλήξει σε ένα διπλό φόνο.
Οι βίαιες ενέργειες θα συνεχιστούν και μια σειρά προκηρύξεων που θα εμφανιστούν στον Τύπο θα αναγγείλει τη γέννηση του «Δεκέμβρη», μιας νέας «επαναστατικής οργάνωσης», η οποία αναλαμβάνει την ευθύνη τόσο της απόδρασης, όσο και των επομένων χτυπημάτων. Όλοι μιλούν για αναβίωση της ελληνικής τρομοκρατίας και ο ήρωάς μας κινδυνεύει να βρεθεί στη φυλακή ως μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης και δολοφόνος. Την ίδια στιγμή, η διέξοδος που περίμενε θα έρθει από αλλού, το μυθιστόρημά του «Προαύλιο στη Σόφια» κερδίζει ένα σημαντικό γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο. Όμως είναι πια αργά, αντί να απολαύσει την επιτυχία του, θα βρεθεί παγιδευμένος σε έναν κυκεώνα καταιγιστικών γεγονότων και σε έναν αγώνα δρόμου, προκειμένου να ανακαλύψει τι πραγματικά συνέβη κατά την απόδραση και ποιοι τον έμπλεξαν σ’ αυτή την παράλογη και επικίνδυνη ιστορία. Το βραβείο, ωστόσο, θα φέρει στη ζωή του τη Σοφί Ρουαγιάλ, μια νέα και όμορφη Γαλλίδα δημοσιογράφο, κόρη του γενικού γραμματέα της γαλλικής κυβέρνησης, και αναγκαία «θηλυκή παρουσία» κάθε αστυνομικού μυθιστορήματος – εδώ σε μια χαρούμενη και απολύτως υποστηρικτική εκδοχή.
Έτσι, ο «Ελέφαντας του Hotel Phidias» ξετυλίγεται ως ένα τυπικό σύγχρονο νουάρ με στοιχεία πολιτικού θρίλερ, που κρύβει κάτω από τις γραμμές του ένα άλλο μυθιστόρημα με κέντρο του την υπαρξιακή κρίση ενός άντρα γύρω στα 45, που βλέπει τη ζωή του να προσκρούει σε πολλαπλά αδιέξοδα και καλείται να ολοκληρώσει μια δύσκολη ενηλικίωση.
Μια σειρά παράλληλων κόσμων
Στην προσπάθειά του να λύσει το μυστήριο της απόδρασης και των ανθρώπων που τον έμπλεξαν σ’ αυτήν, ο Αποστολίδης θα χρειαστεί να ξεδιαλύνει τους κόμπους σχεδόν όλων των σχέσεών του, όλων των παράλληλων κόσμων στους οποίους κινείται. Φίλοι από τα χρόνια της πολιτικοποιημένης νεότητάς του, ο κόσμος της τηλεόρασης στον οποίο βρίσκεται μέσα από την πρώην γυναίκα του, παρέες των εξαρχειώτικων μπαρ, η μητέρα του αλλά και το οικογενειακό παρελθόν του εμφυλίου και της μετανάστευσης, συνάδελφοι από το σχολείο, γείτονες αλλά κι ένας παλιός συμμαθητής που έχει γίνει αστυνομικός και θα του προσφέρει απρόσμενη βοήθεια. Από την άλλη πλευρά, θα βρει απέναντί του διεφθαρμένους πολιτικούς και δημοσιογράφους, μια σκοτεινή εταιρεία security με το όνομα «Τάλως», ένα σκοτεινό κουβάρι προσώπων εμπλεκόμενων με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην ιστορία της υποτιθέμενης τρομοκρατικής οργάνωσης που «έρχεται κουτί» προκειμένου να εμποδίσει τις αναγκαίες λόγω μνημονίου περικοπές στην ΕΥΠ και την Αντιτρομοκρατική. Η Σοφί Ρουαγιάλ θα καταφέρει όχι μόνο να δώσει μια ερωτική διέξοδο και να μαλακώσει τον πόνο του χωρισμού του, αλλά και θα μετατραπεί σε φύλακα-άγγελο και πολύτιμο βοηθό στην εξιχνίαση του μυστηρίου, στο οποίο τόσο αστόχαστα μπλέχτηκε και τώρα απειλεί να καταστρέψει τη μισοκατεστραμμένη ήδη ζωή του.
Στον «Ελέφαντα του Hotel Phidias», ο Θ. Τσαπακίδης χρησιμοποιεί τους περισσότερους από τους κλασικούς τρόπους του νουάρ μυθιστορήματος χωρίς να δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση σε κάποιον απ’ αυτούς.
Τίποτα δεν θα λυθεί οριστικά
Από την περιγραφή εδεσμάτων μέχρι τις επαναλαμβανόμενες αναφορές σε στίχους τραγουδιών, από τις αισθησιακές περιγραφές όχι μόνο ερωτικών σκηνών αλλά και αισθητηριακών ερεθισμάτων, απλώνει ένα δίχτυ διακειμενικότητας στο οποίο συγκρατεί πολλούς από τους μετρ του αστυνομικού μυθιστορήματος, και όχι μόνον αυτού. Άλλωστε και το όνομα του ήρωά του παίζει με τη διακειμενικότητα παραπέμποντας στον γνωστό Έλληνα συγγραφέα αστυνομικών Ανδρέα Αποστολίδη. Παράλληλα, υπηρετεί με συνέπεια την ιδέα του αστυνομικού μυθιστορήματος ως κατεξοχήν μυθιστορήματος της ζωής της πόλης, διατρέχοντας την Αθήνα της κρίσης προς κάθε κατεύθυνση, πηγαίνοντας από τον Κορυδαλλό στο Θησείο και από ’κεί στα Εξάρχεια και στην Πλάκα, συλλαμβάνοντας εικόνες, ήχους και μυρωδιές μιας πόλης σε αποσύνθεση και σε καθεστώς ασφυξίας.
Τι απομένει από τη συνάντηση της προσωπικής και υπαρξιακής κρίσης του ήρωα και του σκοτεινού κόσμου που εμπλέκεται στο πολιτικό θρίλερ του «Ελέφαντα»; Ο Θάνος θα λύσει το μυστήριο της ιστορίας στην οποία παγιδεύτηκε και ταυτοχρόνως θα κάνει μια αναθεώρηση της δικής του ιστορίας, της προσωπικής του διαδρομής που τον οδήγησε σε τόσα αδιέξοδα. Τίποτα δεν θα λυθεί οριστικά φυσικά. Οι «κακοί» της ιστορίας θα παραμείνουν εν πολλοίς ατιμώρητοι, ο ίδιος ωστόσο θα διασωθεί και θα καταφέρει να γλιτώσει τους φίλους του. Η επιτυχία του βραβείου τον περιμένει να την γευτεί. Η διαδικασία της ενηλικίωσής του μοιάζει να έχει επιτελεστεί, τουλάχιστον μέχρι την επόμενη κρίση.
Έφη Γιαννοπούλου
______________________



1)  Theme From Body Heat - Jazz At The Movies
2) Theme From Chinatown - Nicolas Payton
3) Drink Till Sober - Bittersweet
4) Generique - Miles Davis
5) Cry Me A River - Diana Krall
6) Goodbye For Cathy (Theme 3 Days Of The Condor) - Dave Grusin
7) Dreamsville - Quincy Jones
8) Harlem Nocturne - Mel Torme
9) Somewhere In The Night - Ella Fitzgerald
10 Peter Gunn Theme- Henry Mancini
11) Dirty Harry Theme - Mark Northam
12) Theme From Bullitt - Lalo Schiffrin
13) Godfather Waltz - Peter Cincotti
14) Theme From Farewell My Lovely - Global Stage Orchestra
15) My Funny Valentine - Till Bronner
16) Caper At The Coffee Shop - Warren Barker
17) Blues In The Night - Julie London
18) Mack The Knife - Frank Sinatra
19) Doodlin' - Horace Silver

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Καναδή ακτιβίστρια προς Μητσοτάκη: «Θα έπρεπε να ντρέπεστε, έχετε το αίμα 14.000 παιδιών από την Παλαιστίνη στα χέρια σας. Πώς μπορείτε να κοιτάζετε τον εαυτό σας στον καθρέπτη; Το Ισραήλ είναι τρομοκρατικό κράτος»

  Με μια ακτιβίστρια υπέρ της Παλαιστίνης βρέθηκε αντιμέτωπος ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον Καναδά, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη χώρα...