Πέμπτη, Φεβρουαρίου 15, 2018

Έρωτας ο φρενοπλόκος, ο αβροπέδιλος, ο λυσιμελής...


Αριστερά, ο Νίκος Σταμπολίδης πόζαρε για την «Κ» με τον κατάλογο της ωραιότερης ίσως έκθεσης που έχει γίνει στο Μουσείο 

 Κυκλαδικής Τέχνης. Δεξιά, ο έρωτας Τοξότης από το Μουσείο του Λούβρου. Έρωτας ο φρενοπλόκος, ο αβροπέδιλος, ο λυσιμελής, στους «Διαλόγους» του ΚΠΙΣΝ

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΟΥΡΝΑΡΑ

Αριστερά, ο Νίκος Σταμπολίδης πόζαρε για την «Κ» με τον κατάλογο της ωραιότερης ίσως έκθεσης που έχει γίνει στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Δεξιά, ο έρωτας Τοξότης από το Μουσείο του Λούβρου.
Πώς είναι ο έρωτας στην ένσαρκη μορφή του; Αυτός που εγώ είδα από κοντά ήταν σε ένα σύμπλεγμα με την Αφροδίτη. Δύο γλυπτά καμωμένα από μάρμαρο, ελληνιστικής εποχής, που μόλις είχαν βγει από το χώμα της Ελεύθερνας στην Κρήτη. Ο ανασκαφέας Νίκος Σταμπολίδης μου επέτρεψε να του ακουμπήσω απαλά το παγωμένο λευκό του μάγουλο. Αν και 2000 χρόνια παλιός, ήταν φτιαγμένος με τέτοια μαστοριά, που είχε αυτή την τρυφερή φρεσκάδα του απαλού δέρματος των νηπίων.
Από τους αρχαιολόγους που έχει το χάρισμα του λόγου, ο διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης θα είναι ένας από τους αποψινούς ομιλητές στους τέταρτους κατά σειράν «Διαλόγους» του ΚΠΙΣΝ με θέμα τον έρωτα και τις πολλές διαστάσεις του, στις 5.30 μ.μ.. Μαζί του θα είναι ο καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Institute for Advanced Studies Αγγελος Χανιώτης (θαυμάσαμε τη δουλειά του στην ενδιαφέρουσα έκθεση για τα συναισθήματα στην αρχαιότητα), ο ψυχίατρος - ψυχαναλυτής και επίτιμος πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας Νίκος Τζαβάρας και η σεναριογράφος Μιρέλλα Παπαοικονόμου, σε μια συζήτηση που συντονίζει –όπως πάντα άψογα– η καλή συνάδελφος Αννα-Κύνθια Μπουσδούκου.
Συνάντησα τον Νίκο Σταμπολίδη στο φιλόξενο καφέ του μουσείου της Νεοφύτου Δούκα, την ώρα που προετοίμαζε τις σημειώσεις του για την ομιλία. Και του ξέκλεψα μερικές σκέψεις: «Η Σαπφώ έγραφε πως ο έρωτας ταράζει το μυαλό των ανθρώπων, όπως ο δυνατός βοριάς σείει τα κλαδιά ενός μεγάλου δένδρου και σκορπίζει τα φύλλα του. Οι αρχαίοι είχαν πολλές λέξεις για τον παντοδύναμο θεό. Τον αποκαλούσαν φρενοπλόκο λ.χ., διότι σου παίρνει την πνευματική διαύγεια, σε τρελαίνει. Τον αποκαλούσαν ληστή των ψυχών, γιατί σου κλέβει την ύπαρξή σου. Τον έλεγαν αβροπέδιλο, όπως σε πλησιάζει με λυμένα τα σανδάλια του. Το πιο ωραίο επίθετο που του έδωσαν ήταν, ίσως, έρωτας ο λυσιμελής, αυτός δηλαδή που σου χαλαρώνει τα μέλη του κορμιού». «Για τους αρχαίους», συμπληρώνει ο Νίκος Σταμπολίδης, «ο έρωτας δεν ήταν ποτέ αποσυνδεδεμένος από τη σεξουαλική πράξη, ορφανός από το σώμα. Χρειάστηκε να έρθει αργότερα ο χριστιανισμός για να αλλάξει αυτή η πεποίθηση με τον θείο, άμωμο έρωτα. Στις χιλιάδες παραστάσεις του έρωτα που έχουμε βρει, σε σφραγίδες, σε γλυπτά, σε αγγεία, ο έρωτας εμφανίζεται να είναι ο ηνίοχος της ψυχής πάνω σε άρμα, ακόμα και να τη σουβλίζει. Είναι συχνά μαζί με την Αφροδίτη, τον Πόθο και τον Ιμερο (την ελάσσονα θεότητα που συμβόλιζε τη σφοδρή ερωτική επιθυμία)».
Και ποια συμβουλή θα μας έδιναν οι αρχαίοι; «Νομίζω θα απευθύνονταν στους νέους και θα τους έλεγαν να μην ταυτίζουν τον έρωτα με την οθόνη του κινητού, με μια εικόνα που δεν έχει μυρωδιά και δέρμα», λέει χαμογελώντας ο άνθρωπος που ήταν ιθύνων νους της εξαιρετικής έκθεσης «Ερωτας: από τη Θεογονία του Ησιόδου στην ύστερη αρχαιότητα». Στην αποψινή εκδήλωση έχουν συμπληρωθεί οι ενδιαφερόμενοι, οπότε μπορείτε να την παρακολουθήσετε από live streaming ή να τηλεφωνήσετε στο ΚΠΙΣΝ για πιθανές ακυρώσεις θέσεων.

Δεν υπάρχουν σχόλια: