ΠΟΛΕΜΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΚΙΝΗΤΟ ΧΡΟΝΟ

George Tooker (1920- ) : "In the Summerhouse"

ΠΟΛΕΜΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΚΙΝΗΤΟ ΧΡΟΝΟ

του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη*

«Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας , το θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις, αν εκλεκτή συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει», έγραψε στην «Ιθάκη» του ο Κ. Καβάφης. Το έκαναν αξίωμα ζωής και μέσο αυτοάμυνας όσοι/ες παρέμειναν έγκλειστοι/ες στις εφιαλτικές, Καφκικές «σωφρονιστικές αποικίες» της φασιστικής Κατοχής, του μετεμφυλιακού «νέου Παρθενώνα» και της χουντικής τυραννίας.
Σελίδες από την αντίσταση στη δικτατορία του «γύψου» και του εθνικιστικού κιτς γραμμένες στη γλώσσα της βιωμένης εμπειρίας και της πηγαίας δημιουργίας θα ξαναζωντανέψουν σήμερα Τετάρτη, στις 7.30 μ.μ., στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ, στην εκδήλωση που οργανώνει ο «Σύνδεσμος Φυλακισθέντων-Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-74», με αφορμή τη συμπλήρωση 42 χρόνων από το χουντικό πραξικόπημα..Σελίδες που απεικονίζουν με δωρική λιτότητα την πίστη, τις δημιουργικές ανησυχίες, την ευρηματικότητα, την τρυφεράδα και την αδούλωτη περηφάνια του σκλαβωμένου ανθρώπου.
Γιατί, όπως εύστοχα επισημαίνει ο «αυτοδίδακτος» Γιώργος Φαρσακίδης - βασικός ομιλητής της εκδήλωσης μαζί με το συγκρατούμενό του Αδάμ Δράγα - οι υψηλές αυτές αξίες, τα ευγενικά αυτά συναισθήματα «είναι ο κατεξοχήν καρπός που ωριμάζει πάνω στη στέρηση». Ότι η αγάπη για το ωραίο φουντώνει μέσα μας για να καλύψει κάποια κενά και παίρνει μορφή μέσω της Τέχνης. Μιας Τέχνης που δεν υπακούει στους καθιερωμένους αισθητικούς κανόνες και, προπαντός, στο «σωφρονιστικό κώδικα»!
Η διαχείριση του χρόνου υπήρξε ένα από τα δύσκολα προβλήματα των πολιτικών κρατουμένων, τόσο ως ατόμων όσο και ως συγκροτημένων ομάδων συμβίωσης («κολλεκτίβες»), καθώς ήταν αντικείμενο συνεχούς σύγκρουσης με τους δεσμώτες τους. Ιδιαίτερα μετά το 1947 η Χωροφυλακή, ως εποπτεύουσα αρχή της διαβίωσης των εξορίστων, οπλισμένη με τα κατασταλτικά μέσα που της παρείχε ο α.ν. 509/1947, κατέβαλλε κάθε προσπάθεια για να «αδειάσει» τον ελεύθερο χρόνο των εγκλείστων. Σ’ αυτό το πεδίο οι κρατούμενοι διεξήγαγαν συνεχή αγώνα, ώστε να αξιοποιήσουν το χρόνο δημιουργικά: Βελτιώνοντας τις συνθήκες επιβίωσης-διαβίωσης, πλουτίζοντας και διευρύνοντας τον γνωστικό τους ορίζοντα με συλλογικές και ατομικές προσπάθειες μόρφωσης, ψυχαγωγούμενοι με ποικίλες μορφές τέχνης ή πολιτιστικές δραστηριότητες είτε ως θεατές-ακροατές είτε ως «αυτοδίδακτοι» δημιουργοί..

Αν η ζωή στην παρανομία, στις φυλακές και τις εξορίες αφήνει αγιάτρευτες ουλές στο σώμα και την ψυχή του ανθρώπου, «παράλληλα, το Είναι μας ξεσπώντας σαν αυτοάμυνα, αποζητάει το φωτεινό και το χαρούμενο, κάποιες στιγμές φυγής λυτρωτικής και αναγκαίας, σ’ έναν κόσμο, όπως τον ονειρεύτηκε και τον ακριβοπλήρωσε τόσο», προσθέτει ο Γ. Φαρσακίδης στο βιβλίο του-κατάθεση ζωής «Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη…»
Σε μια εποχή που μαίνονται οι «πόλεμοι της μνήμης» και η κρίση της «κοινωνίας της αγοράς», αυτά τα σπαράγματα μνήμης προειδοποιούν και κραυγάζουν: «άνθρωποι γρηγορείτε!» Γιατί «ο αγώνας της μνήμης εναντίον της λήθης δεν είναι παρά ο αγώνας της ελευθερίας εναντίον της τυραννίας».
Οποιαδήποτε, επομένως, αναφορά στον Αντιδικτατορικό Αγώνα αποκτά νόημα στο βαθμό που αναδεικνύει την αγωνιστική-συνειδητή στάση ζωής, σε κινητήρια δύναμη της Ιστορίας. Γι’ αυτό η Αντιφασιστική και η Αντιδικτατορική Αντίσταση κρατούνται συνειδητά άστεγες και άπορες στην πόλη μας από το συντηρητικό, εθνο-θρησκευτικό της κατεστημένο!

*πολιτικός κρατούμενος της Χούντας

(Το κείμενο αφιερώνεται στη μνήμη του συναγωνιστή-συγκρατούμενου και φίλου Γιώργου Σιπιτάνου, που τόσο αναπάντεχα αποχαιρετήσαμε χτες)

ΑΥΓΗ, «ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ», 29-4-09